Các loại bệnh ở thuỷ sản có thể nói là điều khiến cho nhiều người nuôi đau đầu mỗi khi gặp phải. Khi bệnh ở các loại cá, tôm, cua,…xuất hiện, người nuôi cần biết được đó là loại bệnh nào, nguyên nhân từ đâu xuất hiện và cách trị bệnh. Đây chưa bao giờ là điều dễ dàng đối với người nuôi trồng thủy sản. Một trong những loại thuỷ sản dễ mắc bệnh đó chính là cá da trơn. Loại cá này được nuôi rộng rãi và phổ biến ở nhiều hộ chăn nuôi thuỷ sản. Tuy nhiên cá da trơn cũng có nguy cơ nảy sinh các loại bệnh nguy hiểm. Nếu chủ nuôi nắm bắt được các loại bệnh này và tìm cách phòng trị, việc nuôi cá da trơn sẽ trở nên dễ dàng và an toàn hơn rất nhiều.
Cá da trơn là cá gì?
Cá da trơn là một bộ thuộc nhóm cá xương. Đặc điểm chung của chúng là không có vảy và da rất trơn. Chúng sống rải rác từ châu Á sang châu Âu. Người ta dựa vào đặc điểm của hộp sọ và bong bóng để phân biệt bộ cá này. Trong kinh tế, cá da trơn là một trong trong những nguồn mang lại kinh tế đáng kể từ việc chăn nuôi để làm thực phẩm và phục vụ cho bộ môn câu cá thể thao.
Tại Việt Nam, cá da trơn rất đa dạng về số lượng và chủng loại, tiêu biểu phải kể đến như: Cá tra, cá basa, cá bông lau, cá ngát,… và thường được chế biến thành các món kho, món canh hoặc món lẩu. Sở dĩ được ưa chuộng là vì chúng có giá cả phải chăng, mùi vị khá ngon và chứa nhiều thành phần dinh dưỡng tốt cho sức khỏe.
Ký sinh trùng mới trên cá tra – Ca. Actinochlamydia pangasiae
Gần đây, từ phương pháp định danh bằng công cụ 16S rRNA, các nhà khoa học Ấn Độ đã công bố một loài ký sinh trùng mới trên cá tra.
Nguyên nhân bệnh
Bệnh Epitheliocystis, Ca. Actinochlamydia pangasiae, loài ký sinh trùng trên cá, ký sinh trùng mới, bệnh của cá tra. Tác nhân gây bệnh Epitheliocystis từ cá da trơn được đặt tên là Ca. Actinochlamydia pangasiae. Định danh bằng 16S rRNA từ chlamydiae. Đây là báo cáo đầu tiên về loài ký sinh trùng mới trên miệng cá tra P. hypophthalmus. Đa số các loài cá nước ngọt đều dễ bị nhiễm Chlamydia. Đặc biệt những loài sinh sống ở nhưng ao hồ nước tĩnh và có nhiều hữu cơ. Ký chủ cảm nhiễm thường là cá chép và cá da trơn.
Triệu chứng bệnh
Các dấu hiệu cá bị nhiễm bệnh thường dễ nhầm lẫn với các loài ký sinh trùng trên mang cá. Cá bơi lội bất thường, thường tập trung những nơi cấp nước, hô hấp khó khăn. Trong nghiên cứu này, cá Tra Pangasianodon hypophthalmus (14 – 15 cm, 70 – 90 g) có tỷ lệ tử vong tích lũy vào khoảng 23% trong tháng 6 và tháng 7 năm 2015 đã được đưa đến phòng thí nghiệm. Việc kiểm tra mô bệnh học các biểu mô mang của cá bị ảnh hưởng cho thấy có sự hiện diện của nội bào hạt trong cơ thể.
Bệnh Epitheliocystis, Ca. Actinochlamydia pangasiae, loài ký sinh trùng trên cá, ký sinh trùng mới, bệnh của cá tra. Actinochlamydia pangasiae trên mang cá được bao quanh bởi một quầng sáng rõ; có đường kính 20 μm. Các mũi tên cho thấy sự phù nề ở các sợ mang thứ cấp.
Một sự nhiễm trùng đồng thời với trùng bánh xe Trichodina spp., trùng quả dưa Ichthyobodo spp và sán lá đơn chủ Dactylogyrus spp. cũng được quan sát thấy ở mang cá. Sự hiện diện của ADN Chlamydia trong mang của cá bị ảnh hưởng đã được xác nhận bằng sự khuếch đại và trình tự của gen 16S rRNA. Phân tích BLAST-n cho thấy sự giống nhau tối đa (96%) với nhóm Candidatus là loài Actinochlamydia clariae trên cá trê.
Trên cơ sở phân tích phát sinh loài, các nhà khoa học Ấn Độ kết luận rằng các tác nhân gây bệnh Epitheliocystis từ cá tra là một loài mới và thuộc về họ Actinochlamydia và đặt tên là Actinochlamydia pangasiae.
Phân bố bệnh trên cá
Trong lịch sử, nhiễm Chlamydia đã được đánh giá là tác nhân gây bệnh trên biểu bì, báo cáo từ hơn 90 loài cá. Và được đánh giá là nhóm tác nhân gây bệnh tương đối nguy hiểm trên cá da trơn.
