Hiên nay bệnh do vi khuẩn E.coli được xem là một trong những bệnh gây thiệt hại kinh tế cao cho ngành chăn nuôi gia cầm trên toàn thế giới. Vi khuẩn E.coli có nhiều biến thể chủng gây ra các tình trạng như viêm đường tiêu hóa, nhiễm trùng huyết, viêm tụ tế bào bạch cầu, viêm màng bụng, viêm vòi trứng, viêm khớp… trên gia cầm. Nếu bệnh không được kiểm soát và điều trị kịp thời, sẽ nhanh chóng lây lan thành ổ dịch, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng vật nuôi. Bảng tin dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh do vi khuẩn E.coli gây ra trên gia cầm để có cách phòng và điều trị hiệu quả.
Tác nhân gây bệnh – Vi khuẩn E.coli
Tác nhân gây bệnh là vi khuẩn gram âm Escherichia coli (viết tắt E.coli) gây ra cho các loài gia cầm, ở mọi lứa tuổi. Trên gia cầm, E.coli gây nhiều chủng bệnh khác nhau như viêm đường tiêu hóa (colibacillosis), nhiễm trùng huyết (colisepticemia), viêm tích tụ tế bào bạch cầu (coligranuloma), viêm màng bụng (peritonitis), viêm vòi trứng (salpingitis), viêm màng hoạt dịch, viêm khớp (synovitis)… E.coli còn được biết đến là một vi khuẩn cơ hội, gây bệnh kế phát khi gia cầm bị stress hay nhiễm những bệnh khác làm cho hệ miễn dịch suy yếu. Kế phát E.coli thường làm bệnh trầm trọng hơn nhiều; gây thiệt hại kinh tế lớn trong chăn nuôi công nghiệp.
Mặc dù chúng kí sinh trong cơ thể con người nhưng đa số chủng Ecoli vô hại. Trong một số trường hợp, chúng còn giúp vật chủ nhờ sản xuất vitamin K2 và chống lại sự xân lấn của một vài mầm bệnh khác. Tuy nhiên, lại có một số dòng có thể gây ngộ độc thức ăn và các bệnh về đường ruột. Đặc biệt là các chủng E.coli ST131, E.coli O157: H7,.. chúng có khả năng lây lan nhanh.
Con đường lây truyền
Bệnh lây truyền theo chiều ngang thông qua việc tiếp xúc trực tiếp với cá thể bệnh; hoặc gián tiếp qua thức ăn, nước uống, chất thải (phân) hay dụng cụ chăn nuôi mang mầm bệnh. Trong đó, lây nhiễm qua phân chứa mầm bệnh được xem là nguy hiểm nhất. Ngoài ra, bệnh có thể lây truyền qua chiều dọc; khi gia cầm mái đẻ nhiễm vi khuẩn E.coli trong ống dẫn trứng lây truyền qua trứng vào phôi và có sẵn trong cơ thể con khi nở ra. Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể gia cầm; gặp điều kiện thuận lợi (gia cầm bị yếu, thay đổi ngoại cảnh… ) trở thành cường độc và phát bệnh.
Triệu chứng và bệnh tích
Triệu chứng bệnh thường không đặc hiệu. Gia cầm bị bệnh có biểu hiện ăn kém, tăng trọng thấp, ủ rũ, xù lông, gầy rạc. Một số con có triệu chứng cảm cúm, sổ mũi, thở khó, phân loãng có màu trắng xanh; chết hàng loạt hoặc rải rác một cách liên tục. Gà thường chết nhiều trong 5 – 7 ngày đầu sau khi phát bệnh. Gà đẻ nhiễm bệnh có hiện tượng giảm ăn, giảm đẻ, gầy ốm, thường kèm theo chứng sưng khớp.
Khi mổ khám thấy gia cầm bị bệnh có triệu chứng viêm màng bao tim, viêm màng bụng, viêm màng quanh gan làm cho bao tim đục, màng bụng có dịch viêm, quanh gan thường phủ một lớp màu trắng đục. Nếu bị nặng thì cả 2 lá gan đều sưng đỏ và xuất huyết lấm tấm. Ngoài ra, gia cầm còn có biểu hiện viêm đường ruột, viêm túi khí. Ở gà, vịt, chim cút mái đẻ, ống trứng có biểu hiện mềm, giãn, thành mỏng và có thể chứa dịch viêm trong lòng ống trứng. Viêm, hoại tử một phần hoặc toàn bộ buồng trứng. Noãn hoàng có thể bị teo, bể nát lan tràn vào xoang bụng gây viêm. Gà con bị bệnh thường có bệnh tích viêm rốn.
Làm sao để phòng bệnh từ vi khuẩn E.coli an toàn nhất?
Do có nhiều chủng kháng nguyên E.coli gây bệnh nên việc phòng bệnh bằng tiêm phòng vaccine kém hiệu quả. Vì vậy, vệ sinh sạch sẽ, quản lý tốt và dinh dưỡng đầy đủ là cách phòng bệnh quan hữu hiệu nhất đối với E.coli. Thực hiện các biện pháp phòng bệnh tổng hợp. Trong đó, đảm bảo chuồng trại sạch sẽ, thoáng mát, thường xuyên phun thuốc sát trùng diệt mầm bệnh. Cung cấp đủ lượng thức ăn đảm bảo cho gia cầm nuôi theo từng giai đoạn phát triển.
Định kỳ vệ sinh trứng ấp, máy ấp, khu chăn nuôi bằng thuốc sát trùng phù hợp 1 lần/tuần hoặc 3 lần/2 tuần. Hàng ngày vệ sinh sạch sẽ máng ăn, máng uống, tránh để thức ăn rơi vãi, ôi thiu làm môi trường ô nhiễm do nhiều khí độc (H2S, NH3).
Giữ môi trường chuồng trại luôn khô ráo về mùa đông, thoáng mát vào mùa hè; có biện pháp che chắn chuồng trại tránh bị mưa tạt làm ẩm ướt. Trong suốt quá trình nuôi, sử dụng thức ăn đảm bảo chất lượng, không bị ẩm mốc, ôi thiu. Định kỳ bổ sung vitamin, một số loại thuốc bổ, chất điện giải vào nước uống cho gia cầm; để tăng cường sức đề kháng tự nhiên. Đặc biệt trong những giai đoạn chuyển mùa, thời tiết thay đổi hoặc gia cầm bị stress do vận chuyển hoặc sau khi tiêm vaccine.
Phương pháp trị bệnh hiệu quả
Bệnh được điều trị bằng các kháng sinh Colistin, Kanamycin, Gentamycin; tiêm hoặc pha vào nước uống theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Tăng cường sức đề kháng của gia cầm bằng cách bổ sung một trong những sản phẩm vitamin hỗn hợp, Vitamin C và chất điện giải. Sử dụng men tiêu hóa để cải thiện sức khỏe của gia cầm sau quá trình điều trị bệnh.
Lưu ý: Bệnh E.coli, bạch lỵ của vịt, ngan, chim cút cũng do vi khuẩn họ E.coli, Salmonella. Nhưng khác chủng và cũng có triệu chứng và bệnh tích giống như gà. Nên phác đồ điều trị bệnh E.coli, bạch lỵ của thủy cầm cũng giống như trên. Hi vọng bài viết trên cung cấp cho bà con những kiến thức cần thiết để bà con thực hiện phòng và trị bệnh E.coli một cách hiệu quả. Theo dõi thêm các bài viết: Bệnh thường gặp ở gà để có thêm thông tin về các loại bện trên gà. Chúc bà con chăn nuôi thành công!
